CHĂN NUÔI AN TOÀN SINH HỌC 18/08/2015 An toàn sinh học đối với các cơ sở chăn nuôi là việc thực hiện đồng bộ các biện pháp vệ sinh thú y nhằm ngăn chặn mầm bệnh từ bên ngoài xâm nhập vào các cơ sở chăn nuôi và tiêu diệt mầm bệnh tồn tại ở bên trong của cơ sở chăn An toàn sinh học (ATSH) trong chăn nuôi gia cầm là các biện pháp kỹ thuật được áp dụng nhằm ngăn ngừa và hạn chế sự lây nhiễm của các tác nhân gây bệnh có khả năng gây hại đến con người, gia súc, gia cầm và hệ sinh thái. Tăng cường an toàn sinh học trong chăn nuôi. Hiện nay, dịch bệnh nguy hiểm trên vật nuôi như Dịch tả lợn Châu Phi, Cúm gia cầm đang diễn biến rất phức tạp nhưng kiến thức an toàn sinh học của người chăn nuôi còn rất hạn chế, ngay cả những chủ trang trại, gia trại có quy mô chăn nuôi lớn. Chính vì vậy, rất cần tăng cường kiến thức an toàn sinh học cho người chăn nuôi, đặc biệt là Nhập khẩu và phân phối nguyên liệu thức ăn chăn nuôi, thủy sản và hóa chất công nghiệp. Ông Bùi Quang Cần (trái) chia sẻ kỹ thuật nuôi tôm 2 giai đoạn an toàn sinh học. Việc tham gia tổ hợp tác và áp dụng kỹ thuật chăn nuôi an toàn sinh học giúp các hộ chăn nuôi tại Thái Nguyên duy trì được tỷ lệ sống đàn vật nuôi 95% Javascript đã bị tắt! 4MDzTEl. An toàn sinh học trong trại heo là một trong những yếu tố được quan tâm hàng đầu trong quá trình chăm sóc và chăn nuôi heo. Tuy nhiên rất nhiều nhà chăn nuôi vì chủ quan mà bỏ qua những yếu tố này. Từ đó gây nên những hậu quá không mong muốn, khiến heo dễ bị bệnh hơn, dễ ốm thậm chí bị chết. Trong bài viết này, Nông Nghiệp Giá Tốt sẽ gợi ý đến bạn những nguyên tắc cần tuân thủ để đảm bảo chắc chắn rằng heo được sinh trưởng trong môi trường lý tưởng nhất. A. Các cửa ngõ lây truyền bệnh cần lưu ý Trang trại heo đảm bảo an toàn sinh học Để đề phòng trường hợp heo bị lây nhiễm bệnh, nhà chăn nuôi cần chú ý đến các “cửa ngõ” có thể lây bệnh cho heo như Khu sản xuất Con người, thực phẩm và vật dụng Phương tiện vận chuyển, thức ăn chăn nuôi và nhập gia súc Các vật gây hại Môi trường chăn nuôi, nước, không khí, phân và chất thải Trong đó 15 yếu tố lây truyền bệnh cho heo dễ thấy nhất có thể kể đến như Heo mới nhập đàn Tinh trùng Thức ăn Vật dụng cung cấp Trang thiết bị Không khí Nước Con người Côn trùng, chim chuột, gặm nhấm Quá trình vận chuyển Cách bố trí trại và khu sản xuất Quản lý chất thải Xử lý vật chết Rác thải Xuất bán heo Xây dựng Trại – Khu sản xuất tuân thủ nguyên tắc Để tránh lây nhiễm qua không khí và vận chuyển, trại phải nằm cách xa ➢ Khu dân cư 3 km ➢ Trại chăn nuôi khác > 1 km ➢ Đường quốc lộ từ -1 km Khoảng cách giữa các khu chuồng ít nhất 10 đến 30m Hàng rào đến khu văn phòng Văn phòng đến khu trại nuôi Khu cách ly đến khu sản xuất Khu lấy gió đến khu khí thải Cô lập Khu xử lý chất thải Cổng vào trại và cổng xuất heo ở 2 hướng khác nhau Ghi chú Khu sản xuất đi theo trình tự từ sạch đến dơ, từ heo nái đẻ đến heo thịt và xuất bán. Ô chuồng cách ly Cuối mỗi dãy chuồng nuôi phải có 1 ô cách ly để nuôi nhốt và điều trị heo bệnh Có hàng rào cơ học bảo vệ bất kể trại lớn hay nhỏ Việc xây dựng hàng rào cơ học là tuyệt đối cần thiết đối với bất cứ trang trại nuôi heo nào. Chúng có tác dụng Ngăn người, các loại xe, thú vật khác đi thẳng vào trại Ngăn heo trong trại tiếp xúc trực tiếp với bên ngoài Thiết lập nội quy trang trại Bên cạnh đó cần thiết lập bảng nội quy – các quy tắc tại trại chăn nuôi với một số điều lưu ý như sau Không vận chuyển heo bệnh và sản phẩm nhiễm bệnh qua vùng khác Không cho heo ăn thức ăn thừa chưa qua nấu chín Không tự do ra vào trại. Không nhập heo vào trại mà không nuôi cách ly. Không mang thức ăn ngoại vào trại. Không đi từ nơi bẩn tới nơi sạch trong trại để tránh lây nhiễm chéo. Không giết mổ, tiêu thụ thịt heo bệnh, heo chết. Không vứt heo chết ra môi trường. Vệ sinh sát trùng tiêu độc thường kỳ trong trại bằng các thuốc sát trùng như Virkon S, ALDEKOL DES*FF… Lập hàng rào cơ học ngăn ngừa sự xâm nhập của người lạ, vật truyền bệnh. Vệ sinh sát trùng toàn bộ các phương tiện, thiết bị mang vào trong trại. Thay quần áo, giày dép, tắm rửa, sát trùng tay khi ra vào trại. Tăng cường sức đề kháng của heo bằng các chất dinh dưỡng, chủng ngừa đầy đủ các loại vaccine cần thiết. Xử lý nước bằng Chlorine trước khi cho heo uống. Báo cáo thú y và chính quyền địa phương khi nghi ngờ heo có triệu chứng bệnh ASF. An toàn ngay từ cổng trại Đối với khách tham quan Ngay khi vào cổng trại, phải dẫm giày/ủng vào hố sát trùng dung dịch sát trùng hay vôi bột Sát trùng tay Thay giày/ủng và sử dụng giày/ủng của trại định kỳ sát trùng đường từ cổng trại vào văn phòng Hệ thống tắm – vệ sinh sát trùng khô Dùng nhà sát trùng bằng Ozon trong 30 phút Sát trùng quần áo bằng tia cực tím lights Hệ thống sát trùng tay mới nếu không sát trùng thì không thể đi qua hàng rào Con người, thực phẩm và vật dụng Người vào trại phải thực hiện Đăng ký tên vào sổ của bảo vệ Không tiếp xúc với heo và sản phẩm heo sống 72 giờ trước khi vào trại Không nên vào trại khi bị bệnh Phải tuân thủ theo quy định an toàn sinh học của trại Không mang vật khó sát trùng hoặc không cần thiết vào trại như nhẫn, đồng hồ,… Chỉ được đem thức ăn nấu chín và để tại khu nhà ăn Không mang tất cả sản phẩm từ thịt heo vào trại Cung cấp thiết bị bảo hộ cho nhân viên Mục đích Tránh mầm bệnh lây sang người và lây nhiễm chéo sang heo ở chuồng trại khác. Cung cấp đầy đủ giày/ủng. khẩu trang, găng tay và quần áo bảo hộ,…. Phương tiện vận chuyển, thức ăn chăn nuôi và nhập gia súc Vận chuyển và phương tiện vận chuyển bên ngoài Tuân thủ nghiêm ngặt quy định an toàn sinh học khi di chuyển/vận chuyển quốc tế và nội địa Phải có khu đậu xe trước hàng rào trại Xe không được phép vào khuôn viên trại Xe vào trại xe cám, heo hậu bị, thiết bị,… Phải được vệ sinh sát trùng sạch sẽ bên trong và ngoài trước khi chở hàng hóa/heo Tại cổng trại phải sát trùng toàn bộ bên ngoài xe trước khi ra vào trại Xe vận chuyển và quy trình xuất – nhập heo Phương tiện vận chuyển đạt chuẩn yêu cầu Có khu vực xuất – nhập heo riêng biệt Vệ sinh, sát trùng khu vực xuất/nhập heo, đặc biệt là trước và sau khi xuất – nhập heo Trước khi vào khu vực xuất heo, xe phải được vệ sinh sát trùng sạch sẽ bên trong và bên ngoài, đặc biệt là các bánh xe, gầm và nóc xe Hệ thống nước thải khu vực xuất – nhập không được chảy hòa chung vào hệ thống nước thải của các dãy chuồng heo. Quy trình nhập hậu bị, tinh heo Chỉ nhập hậu bị có nguồn gốc từ trại sạch bệnh Áp dụng nghiêm ngặt quy trình cách ly, chủng ngừa và nhập hậu bị vào đàn Áp dụng nghiêm ngặt quy trình cách ly, chủng ngừa và nhập hậu bị vào đàn Mua tinh heo từ trại không có bệnh Xe vận chuyển và các dụng cụ trong trại Xe chỉ sử dụng trong nội bộ trại Không dịch chuyển các dụng cụ chăn nuôi từ dãy trại này sang dãy trại khác. Hệ thống/kho cung cấp thức ăn Bảo quản thức ăn tránh bị mưa tạt, ẩm mốc cám đặt trên pallet, không đặt sát tường, tránh rơi vãi Nên có hệ thống silo cung cấp thức ăn bơm từ ngoài Quản lý kho luôn sạch sẽ. Cám vào trước – ra trước Phòng chống chuột, gặm nhấm, chim,… Không cho heo ăn thức ăn thừa chưa nấu chín Các vật gây hại Hệ thống xử lý côn trùng ve, ruồi, muỗi,… Dùng lưới ngăn côn trùng Có dụng cụ nhữ bắt/diệt côn trùng Kiểm soát chim, chuột, gặm nhấm Có màn che chống chim, chuột, gặm nhấm vào chuồng và giúp hệ thống thông cung cấp khí sạch đi vào trại Đặt bẫy chuột, loại gặm nhấm dọc theo hành lang trại Kiểm soát động vật hoang dã, chó, mèo,…. Có hàng rào cơ học ngăn cách vật nuôi trong trại tiếp xúc với bên ngoài Không nuôi các động vật khác, động vật hoang dã như heo rừng,… trong trại Không thả rông chó mèo trong trại heo Môi trường chăn nuôi, nước, không khí, phân và chất thải Kiểm soát môi trường nuôi và hệ thống cấp khí sạch Có hệ thống cây xanh để hạn chế bụi, mầm bệnh phát tán qua không khí vào trại Có hệ thống lấy khí sạch, xử lý nhiệt độ, ẩm độ trước khi đưa vào chuồng Có thể lọc và xử lý không khí qua phòng tia cực tím 10 giây trước khi đưa khí đi vào chuồng Hệ thống xử lý nước trong trại Lọc và sát trùng nguồn nước nước giếng, nước sông… bằng Chlorine, sau đó để Chlorine bay hơi trong 24 giờ trước khi dùng => tránh nhiễm Clo và nặng mùi Định kỳ kiểm tra hệ thống cấp nước từ đầu nguồn đến núm uống đủ nước sạch và mát cho heo Môi trường nuôi heo sạch sẽ, đảm bảo tiêu chí an toàn sinh học đề ra Quản lý xác gia súc và rác thải Có khu xử lý rác thải và xác thú chết Chuyển xác thú vào khu vực đốt, chôn,… theo quy trình Vệ sinh, sát trùng nghiêm ngặt mỗi ngày Quản lý kiểm soát nước thải Có hệ thống cống ngầm dẫn phân và nước thải ra khu xử lý nên dùng BioGas Khu xử lý nước thải cách xa khu trại nuôi để tránh mùi và không ảnh hưởng chất lượng không khí Nước thải phải đạt chỉ số an toàn khi đi ra môi trường bên ngoài Tổ chức sản xuất theo nhóm Cắt vòng quay lây nhiễm của mầm bệnh Nguyên tắc Cùng Vào – Cùng Ra Áp dụng quy trình sản xuất theo nhóm 3 tuần,… Nguyên tắc di chuyển trong trại Đi từ chuồng heo ít tuổi đến chuồng heo lớn. Đi từ khu vực sạch đến khu vực dơ Nếu đã vào khu cách ly và khu xử lý chất thải thì không đi ngược vào các khu chuồng khác muốn vào thì phải tắm, vệ sinh lại từ đầu Quy trình tránh nhiễm chéo Đi từ khu vực heo con đến heo thịt, giữa 2 dãy chuồng phải có cách ly sát trùng Rửa sạch ủng hoàn toàn, loại bỏ phân và thức ăn. Sau đó nhúng ủng vào hố nước sát trùng Rửa tay trước khi đi qua dãy chuồng khác Quy trình dọn vệ sinh và sát trùng chuồng nuôi Khu vực Màu Đỏ Dọn vệ sinh, rửa bằng vòi cao áp và nước nóng, sát trùng ngay sau khi chuyển heo Khu vực Màu Vàng Thường xuyên dọn vệ sinh sạch giữa các lần chuyển heo Khu vực Màu Xanh vệ sinh sạch và sát trùng giữa các khu chuồng heo hàng ngày Quy trình vệ sinh sau mỗi đợt nuôi Dọn sạch chuồng, chuyển dụng cụ nuôi ra khu tẩy rửa Rửa chuồng bằng vòi cao áp và nước nóng Tẩy chuồng bằng chất tẩy rửa chuồng trại Để khô chuồng, sau đó sát trùng lại toàn bộ, để trống chuồng 24 giờ trước khi cho heo vào Quy trình công việc hàng ngày Vệ sinh chuồng trại, dụng cụ, thiết bị, heo Theo dõi lượng ăn, hành vi, sức khỏe heo Chương trình vaccine phòng bệnh Lập chương trình vaccine theo khuyến cáo thú y Theo dõi sức khỏe đàn heo Có sổ theo dõi sức khỏe đàn, điều trị cho heo Ghi chép cụ thể mọi dữ liệu hàng ngày Trên đây là những nguyên tắc an toàn sinh học trong trại heo mà bất cứ nhà chăn nuôi nào cũng nên nắm rõ. Việc tuân thủ các nguyên tắc này giúp bảo vệ đàn heo của bạn, giúp heo sinh trưởng và phát triển toàn diện, khỏe mạnh, năng suất tốt. Đăng nhập Trong giai đoạn hiện nay chăn nuôi an toàn sinh học là hướng đi bền vững cho ngành chăn nuôi và đó cũng là định hướng phát triển chăn nuôi của ngành nông nghiệp. Tuy nhiên, không phải người chăn nuôi nào cũng biết về khái niệm chăn nuôi an toàn sinh học và các biện pháp thực hành chăn nuôi an toàn sinh học cụ thể như sau An toàn sinh học đối với các cơ sở chăn nuôi là việc thực hiện đồng bộ các biện pháp kỹ thuật, vệ sinh thú y nhằm ngăn ngừa và hạn chế sự lây nhiễm của mầm bệnh từ bên ngoài xâm nhập vào các cơ sở chăn nuôi và tiêu diệt mầm bệnh tồn tại ở bên trong của cơ sở chăn nuôi đó. Nhằm mục đích ngăn cản sự xâm nhập của mầm bệnh từ bên ngoài trại vào trong trại, không để mầm bệnh lây lan giữa các khu vực chăn nuôi trong trại, không để vật nuôi trong trại phát bệnh. Ngăn cản sự lây lan mầm bệnh từ trong trại nếu có ra ngoài trại. Các biện pháp kỹ thuật Cách ly Là khoảng cách cần thiết giữa cơ sở chăn nuôi với khu dân cư­, đường giao thông, chợ,...; khoảng cách giữa các chuồng nuôi, các khu chăn nuôi, trạm ấp, nhà chứa thức ăn, khu tiêu huỷ phân,.... Địa điểm xây dựng chuồng trại Cách xa nhà ở và khu dân c­ư, đối với các trang trại chăn nuôi thì khoảng cách tối thiểu là 500m, cách đư­ờng Quốc lộ cách chợ Vành đai thú y bao gồm Hàng rào bao quanh khu chăn nuôi nhằm ngăn cách khu chăn nuôi với khu vực xung quanh, qua đó ngăn chặn sự xâm nhập của người và động vật vào khu vực chăn nuôi. Khu vực chăn nuôi Có các khu vực chăn nuôi riêng từng lứa tuổi gia súc, gia cầm nhằm ngăn chặn mầm bệnh lây lan từ đàn này sang đàn khác. Giám sát vệ sinh sát trùng Cổng ra vào khu vực chăn nuôi Bố trí các hố sát trùng bằng vôi bột hoặc hoá chất trước cổng ra vào trại và trước các cửa chuồng nuôi. Nhà sát trùng thay quần áo bảo hộ Nên có phòng thay quần áo, sát trùng và nhà tắm cho công nhân và ngư­ời ra vào khu vực chăn nuôi đối với các trại chăn nuôi. Vệ sinh thức ăn Khu vực chế biến, bảo quản thức ăn phải đảm bảo điều kiện vệ sinh, hàng tuần phải đư­ợc khử trùng và diệt côn trùng,... Vệ sinh n­ước uống Nguồn nư­ớc cho gia súc, gia cầm uống phải đảm bảo sạch sẽ, hợp vệ sinh và phải đư­ợc kiểm tra định kỳ. Vệ sinh chuồng trại, trang thiết bị, dụng cụ chăn nuôi và v­ườn, ao hồ chăn thả Hàng ngày phải vệ sinh sạch sẽ máng ăn, máng uống, dụng cụ chăn nuôi, chuồng nuôi, thay chất độn chuồng bị ẩm ư­ớt. Định kỳ vệ sinh sát trùng khu vực chăn nuôi bằng vôi bột hoặc thuốc sát trùng khoảng 1 tuần một lần đối với vùng không có dịch, 1-2 ngày một lần đối với vùng đang có dịch. Sau mỗi đợt nuôi phải thu gom chất độn chuồng đ­ưa vào hố ủ có vôi bột, khơi thông cống rãnh, cọ rửa nền chuồng, máng ăn, máng uống, dụng cụ chăn nuôi, quét vôi t­ường, nền chuồng, rắc vôi bột xung quanh chuồng nuôi, hệ thống cống rãnh, vườn chăn thả và phun thuốc sát trùng toàn bộ chuồng nuôi, dụng cụ chăn nuôi, chất độn chuồng, vư­ờn chăn thả trước khi nuôi mới. Ao hồ phải đ­ược vệ sinh thư­ờng xuyên, định kỳ tẩy uế. Chuồng, vư­ờn và trang thiết bị Chuồng nuôi gia súc, gia cầm phải thông thoáng tự nhiên, trên địa hình cao ráo, sạch sẽ. Xung quanh chuồng t­ường xây lửng 50cm, có l­ưới thép, có rèm che m­ưa, nắng, gió. Vư­ờn chăn thả nên có diện tích rộng, có bóng cây mát và xung quanh có rào kín. Nên sử dụng đệm lót sinh thái trong chăn nuôi gia súc, gia cầm để hạn chế bệnh tật và giảm ô nhiễm môi trường. Thức ăn Yêu cầu thức ăn cho gia súc, gia cầm phải đủ dinh dư­ỡng phù hợp với từng giống, từng giai đoạn nuôi. Thức ăn phải đư­ợc bảo quản nơi khô ráo, sạch sẽ, bảo đảm không bị ẩm mốc, quá hạn sử dụng, nhiễm khuẩn, độc tố,... Ngư­ời ra vào khu vực chăn nuôi Hạn chế khách vào thăm quan, bố trí cho công nhân ăn, ngủ tại trại nhất là trong thời gian có nguy cơ phát dịch cao. Trư­ớc khi vào trại phải tắm rửa, thay quần áo đặc biệt công nhân không đư­ợc nuôi gia súc, gia cầm tại nhà riêng. Cán bộ thú y của trại không đư­ợc hành nghề ngoài trại. Chủ trại nhỏ nên học cách chữa bệnh thông thư­ờng cho gia súc, gia cầm của mình, chỉ thuê thú y viên bên ngoài khi cần. - Đối với gia súc, gia cầm Gia súc, gia cầm đ­ưa vào trại phải khỏe mạnh, đư­ợc nhập từ cơ sở đảm bảo an toàn dịch bệnh có giấy chứng nhận kiểm dịch đầy đủ. Gia súc, gia cầm mới mua về trư­ớc khi nhập đàn phải nuôi cách ly và theo dõi ít nhất 3 tuần. Tất cả gia súc, gia cầm phải được tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin, cho uống thuốc phòng bệnh đúng lịch. - Đối với sản phẩm gia súc, gia cầm Cần kiểm tra chặt chẽ không mang thịt và sản phẩm gia súc, gia cầm vào trại sử dụng. Trứng gia cầm vào trại để ấp phải lấy từ những cơ sở đã đ­ược xét nghiệm an toàn dịch bệnh và phải xông formol tr­ước khi đư­a vào ấp. - Đối với ph­ương tiện vận chuyển Bố trí phư­ơng tiện vận chuyển nội bộ riêng trong trại. Các xe vận chuyển trư­ớc khi vào trại phải phun thuốc khử trùng. - Đối với dụng cụ chăn nuôi Mỗi khu vực nuôi phải có dụng cụ riêng, nếu luân chuyển thì dụng cụ phải được vệ sinh và khử trùng. Công tác xử lý khi có dịch bệnh Khi có gia súc, gia cầm chết, chết hàng loạt phải báo ngay cho chính quyền địa ph­ương, cán bộ thú y biết và gọi điện thoại đến đư­ờng dây nóng của tỉnh để xử lý kịp thời. Không bán chạy gia súc, gia cầm ốm, không vứt xác gia súc, gia cầm bừa bãi ra khu vực ao hồ xung quanh trại, không ăn thịt gia súc, gia cầm bệnh. Cấm vận chuyển, buôn bán, giết mổ gia súc, gia cầm và sản phẩm gia súc, gia cầm khi có dịch. Thành lập chốt kiểm dịch nhằm ngăn chặn ngư­ời, ph­ương tiện ra vào khu có dịch. Bao vây, khống chế, tiêu hủy xác gia súc, gia cầm chết nghi mắc bệnh nguy hiểm bằng cách chôn, đốt theo h­ướng dẫn của cán bộ thú y. Vệ sinh tiêu độc, khử trùng chuồng trại, môi trường xung quanh ổ dịch bằng vôi bột hoặc hóa chất. Tiêm phòng cho toàn bộ gia súc, gia cầm xung quanh vùng có dịch. Xuân Duy - TTKN Lâm Đồng

an toàn sinh học trong chăn nuôi